Хил дамнасан хүний наймаа ба Монгол бүсгүйчүүд

Эх орны торгон хил эмс охидын бүсний даруулгатай хамт хиллэдэг гэдэгсэн. Гэвч яагаад ч юм халх нутгийн хацар гоо охид харьд одох болов. Эрх чөлөө эх орныхоо төлөө илд барин зогсож эр хүнээс дуталгүй дайтаж явсан зоригт цусан тэдний судсанд лугшиж буй.

Алд хархан гэзгээ даруулан шууж ам тангарагтаа үнэнч гэхдээ бүсээ чангалж морин дэлэн дээгүүр сийгүүлж явсан Монгол бүсгүйчүүдийн үнэн түүх мартагдаж орхижээ. Нуган үр нутгаа эзэмшиж, охин үр өнгө шилэгддэг гэж эртний их хаад өгүүлсэн нь бий. За тэгээд бусдын газар очноо гэдэг бүсгүй хүний заяа юмаа хөө гэж ардын дуунд ч өгүүлсэн ч байдаг. Үнэхээр л бүсгүй хүн эцгийн гэрт өтөлдөггүй нь үнэн хойно өнгө шилэгдэж бусдын гэрт бэр болон очдог жам.

Харамсалтай нь сүүлийн үед хацар гоо охид маань харийн улс гүрэнд хадмын хаяа түших нь олон болж. Бүр сэтгэл сэрдхийлгэх болсон зүйл бол охид бүсгүйчүүдийг хил дамнан худалдах болсон явдал юм.

Нийгэмээ дагаад гадаадад гарах бодол хэн хүний толгойд эргэлдэх болсоор бас ч үгүй хэдэн жилийн нүүр үзжээ. Хилийн дээс алхаж л байвал диваажинд хүрэх мэтээр төсөөлж бололцоотой бүхий л арга саамны эрэлд мордоцгоох болсон нь нууц биш. Хуурамч паспорт, хуурамч банкны баталгаа, хуурамч виз гээд л...бүгд харьд одох хүслээс үүдсэн хуурмаг зүйлс. Үнэндээ ч гадаадад нэг cap ажиллаад олох өртөг бидний хэдэн сарын хөлстэй тэнцэж байхад тэднийг буруутгаад ч яалтай билээ. Хориод жилийн өмнөөс л хүмүүсийн хүсэл болсон энэ асуудал олон ч хүнийг сайн сайхан амьдралтай нь залгуулсан. Өнөөдөр ч янзаараа, аль л амжиргаа сайтай, амьдрах боломжтой газар луу хошуурсан хэвээр. Манайхны очоогүй газарч байхгүй болж, эгээ л Африкийн ширэнгэн ойруу явах нь халаг л байна. Харамсалтай нь харь орныг зорих хүслээ хоригдох зовлонгоор сольсон тохиолдлууд цөөнгүй бий.

20-25 насны царайлаг охидыг гадаадын иргэнтэй гэр бүл болоход зуучилна. Эрээ цээрээ алдсан ийм төрлийн зарыг сонсоогүй уншаагүй хүн байхгүй биз. Хүний ёсоор өнгө шилэгдэж, харь гүрэнд хадмын хаяа түшсэн охидоо нүд үзүүрлэхээ байя. Харин элдэв ганган чамин зүйлд нь хууртагдан, хорхой гозолзуулсан худал үнэн заранд итгээд хилийн дээс алхаж эрдэнэт биеэ эд агуурс мэт үнэлүүлэн мөнгөтэй баячуудын гар дамжих Монгол охидын төлөө санаа тавихсан.

Хүн худалдаалах, охид хүүхнүүдийг хил дамжуулан наймаалах гэдгийг барууны кинонуудаас л үзэж байснаас биш өөрсдөдөө ийм явдал таарна гэж Монгол бүсгүйчүүд маань төсөөлөө ч үгүй байсан цаг саяхан. Анх 98 онд Оросын иргэн Максим гэгч хорь шүргэж яваа цэцэг цэврүү шиг хоёр охиныг хил дамжуулан худалдсан нь илэрч олныг цочроосон.

Үүнээс хойш Япон, Малайз, Макао руу өндөр цалинтай ажилд зуучилна гэж худал амлаж, буруу замаар будаа тээсэн бузар хэрэгтнүүдийн урхинд хэдэн арван охид орсон явдал шил дараалан гарсаар байна. Эрүүгийн цагдаагийн газраас ирүүлсэн тоо баримтаар 2006-2008 онуудад улсын хэмжээнд хүн худалдаалах гэмт хэрэг 29, биеэ үнэлэхийг зохион байгуулах, бусдыг татан оролцуулах гэмт хэрэг 35 тохиолдол бүртгэгдсэн байх юм. Харин нийслэлийн прокурорын газраас дээрх 3 жилийн хугацаанд хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдэн шүүхэд шилжүүлсэн гэж албаны эх сурвалж мэдээлж байна.

Баримт түшье: Иргэн Д гэгч эмэгтэй Япон улсад явуулж өндөр цалинтай ажилд оруулна хэмээн хууран мэхэлж, эхний ээлжинд долоон эмэгтэйг тус бүр 3500 ам доллараар, үүний дараа 10 эмэгтэйг Макаод аваачин массажист нэрийн дор массаж хийлгэн, зарим бүсгүйг хөх томруулах хагалгаанд хүртэл албадан оруулсан жигшүүрт хэрэг 2004 онд гарсан байх юм.

Төвийн хэвлэлийн мэдээллийн хэрэгсэл, телевизийн чат, зар сурталчилгааны сонингийн буланг ашиглан өндөр цалин амлаж, өнгө зүс сайтай байх шалгуур тавин хэтэвчээ түнтийлгэх увайгүй үйлдэл энэ мэт дахин бүү давтагдаасай. Нүд бүлтийлгэж, чих сортойлгосон эл хэрэг хүний наймаа гэгч холын сураг биш ойрын аюул гэдгийг мэдрүүлсэн. Харьд очоод харанхуй өрөөнд хоригдон хүчээр биеэ үнэлэн дарамтлуулж, хөл нүцгэн, мөр нөмгөн оргон зайлж элчин сайдын яамандаа очиж аврагдсан Монгол бүсгүйн тухай хэсэгтээ шуугиад намжсан. Эмэгтэйчүүд охидыг хил дамнуулан худалдаалах асуудлыг өнөөдөр ихэнх орнууд өөрсдийн эрүүгийн хуулиндаа гэмт хэрэг хэмээн тусгаж үүнтэй тууштай хатуу тэмцэл явуулж байна. Энэ төрлийн гэмт хэрэг Ази Номхон далайн бүс нутгийн орнуудад хамгийн их гарч байгаа. Манай хоёр хөрш ч энэ төрлийн хэргээр нэлээд дээгүүрт тэмдэглэгддэг. Хүн наймаалах гэмт хэрэгтэй олон улсын хэмжээнд хатуу тэмцэл явуулж байгаа ч хязгаарлаж таслан зогсоож чадахгүй л байна.

Улс орнууд даяарчлагдахын хирээр гэмт хэрэг хүртэл даяаршиж байгаагийн наад захын жишээ энэ. Охид бүсгүйчүүдийг хил дамжуулан наймаалах гэмт хэрэгтэй хэрхэн тэмцэх, энэ талаар гарсан олон улсын конвенцид өөрийн орны хууль тогтоомжийг нийцүүлэх ийм төрлийн гэмт хэрэгтэй тэмцэж ирсэн олон улсын туршлагыг судлах гээд олон асуудал манай хууль байгуулагынхны өмнө тулгарсан хэвээр байна.

Дээхнэ үед охид бүсгүйчүүдийг харийн хүнтэй гэр бүл болохыг цээрлэдэг байлаа. Монгол хүний цус, омголон зан Монгол хүндээ л үлдээх хатуу чанга хэдий ч дэндүү нандин хүсэл өвгөдийн сэтгэлд нэвт шингээстэй байж. Хөрөнгө мөнгө бэл бэнчинтэй л бол хөгшин залуу харалган сохор ч байсан хамаагүй дагаад л гүйх болсон охид минь даанч дээ. Гадаадын иргэнтэй гэр бүл болсон манай улсын иргэдийн тоо сүүлийн 10 жилийн дотор 21 дахин нэмэгдсэн харамсалтай тоо байна. Тэдний дийлэнх нь Солонгос улсын иргэнтэй гэр бүл болсон байх юм. Насны хувьд 18-25 насны охид харийн иргэнтэй гэр бүл болж байгаа ч, тэдний нөхөр болох улс нь 35-60 насны эрчүүд байдаг аж. Гэр бүл зуучлалын нэгэн компаниар зуучлуулан Солонгос иргэнтэй суусан охин ээжтэйгээ утсаар ярих бүртээ "-Ээж ээ намайг аваач ээ, энд үнэхээр хэцүү байна. Намайг Монголоос 12 мянган доллараар худалдаж авсан, явуулахгүй гээд байна гэдэг байж. Харин ээж нь зуучлах төвд хандахад "-Танай охин өөрөө буруутай ааш муутайдаа тэгж байна. Тэгээд ч өөрөө дуртайдаа яваа биз дээ, бидэнд хамаагүй" гээд огт халгаадаггүй байж. Охин гэрээсээ арай гэж оргон эх орондоо ирсэн баримт хүний эрхийг хамгаалах үндэсний комисст тэмдэглэгдсэн байна.

Хар тамхи галт зэвсгийн наймааг удаалж дэлхий нийтийг түгшээгээд байгаа энэ хэрэг Монголд нэгэнт хөл тавьчихсан нь дахин дахин нотлогдсоор байна. Улс орны маань торгон хил халдашгүй дархан байдаг шиг охид бүсгүйчүүдийн маань энгэр хатуу чанга, бат журамтай байгаасай.

Манай тагнуулын ажилчид харьд худалдагдсан монгол бүсгүйг аварсан талаарх мэдээллийг интернэтээр хэсч яваад оллоо.

Манай улсад үйл ажиллагаа явуулдаг БНСУ-ын хөрөнгө оруулалттай нэгэн компанид ажиллаж байсан бүсгүй тус улсад худалдагджээ. Түүнийг тагнуулын байгууллагын ажилтнууд саяхан эх оронд нь авчирсан байна. Тэрбээр өчигдөр ТЕГ-ын Мөрдөн байцаах хэлтэст тайлбар мэдүүлэг өгсөн гэдгийг баттай эх сурвалж мэдээлсэн юм. Хохирогч бүсгүйг ТЕГ-аас гарах үед нь уулзахад тэрбээр “Ямар нэгэн зүйл яримааргүй байна. Би хүний наймааны золиос болжээ. Намайг БНСУ-д хоёр, гурван сар зовж байхад аварсан тагнуулын ажилтнуудад баярлаж буйгаа илэрхийлье” гээд гарч явсан юм. Бидний авсан мэдээллээр, ажиллаж байсан компанийнх нь захирал БНСУ-аас хохирогч бүсгүйд урилга илгээжээ. Энэ дагуу бүсгүй “Газар үзээд, хэлний мэдлэгээ дээшлүүлээд ирье” хэмээн тус улсыг зорьсноо мөрдөн байцаагчдад тайлбарласан гэнэ. Гэтэл компанийнх нь удирдлага түүнийг 2-3 сар хорьж байсан бөгөөд хүний наймааны золиос болсноо мэдэн, ар гэрийнхэнтэйгээ нууцаар холбоо барьсан аж. Ар гэрийнхэн нь хууль хяналтын байгууллагад хандсанаар бүсгүйг эх оронд нь авчирсан гэж ТЕГ-ын албаны хүн өгүүлсэн юм.

ХЯТАДЫН ХАКЕРУУДААС БОЛГООМЖИЛ !!!

Дэлхийн улс орнуудад ШУ техникийн үсрэнгүй хөгжил үр өгөөжөө өгөхийн зэрэгцээ шинэ шинэ аюулуудыг бий болгож байдаг нь сүүлийн үед улам бүр ил тод болох боллоо. Эдгээр аюулуудын нэг нь хакеруудын өдүүлдэг кибер халдлагын учруулж буй хор аюулын асуудал юм. Хакерууд сонирхол татсан улс орны аюулгүй байдалд заналхийлэх, улам бүр өргөжиж буй кибер орон зайд халдах, түүнд агуулагдаж буй мэдээллийг устгах, өөрчлөх, хувиргах замаар улс орнуудын төр, засгийн шийдвэр гаргалтад нөлөөлөх, төрийг чадавхгүйжүүлэх, төрийн үйл ажиллагааг гацаанд оруулах, төрийн нууцад нь нэвтрэх зэрэг тохиолдол ихэсч байна. Мэдээллийн технологийн тэргүүлэх гүрэн болсон хөгжингүй оруудад ч энэ аюул хор уршиг тариад байгаа нь олны анхаарлыг татаад байна. Тухайлбал: АНУ-ын Пентагоны дээд зэргийн нууцлалтай гэгдэх сулжээнд БНХАУ-д төвтэй хакерууд нэвтрэн орж, 300 тэрбум ам. долларын өртөг бүхий F-35 Lightning II гэх шинэ үеийн сөнөөгч онгоцны схем зураг, моделийн мэдээлэл бүхий хэд хэдэн терабайтуудыг татаж авсаныг “The Wall Street Journal” мэдээлсэн. АНУ-ын Засгийн газар сүүлийн 6 сарын туршид төрийн байгууллагуудын мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангахад 100 сая ам.доллар зарцуулсан боловч тэдний Нислэгийг удирдах төв албаны дээд зэргийн нууцлалтай толгой компьютерийн системийг эвдэж, мэдээллийн баазад нэвтэрсэн. Их Британий Засгийн газар БНХАУ-ын “HUAWEI” компаний програм хангамжаар өөрсдийн “British Telecom” компаний холбооны сүлжээг тоноглосон байна. Харин хятадын тал энэхүү програм хангамжиндаа хяналтанд үл өртөх чип схем суулгасан байсан бөгөөд шаардлагатай үед Их Британий албаны бүх сүлжээнд нэвтэрч, мэдээлэл хулгайлах боломжтой байсаныг Британий Тагнуулын албаныхан илрүүлжээ. Канад Улсын “Information Warfare Monitoring” байгууллагын шинжээчдийн явуулсан судалгаагаар АНУ дах БНЭУ-ын ЭСЯ-ны копьютерийн сүлжээний кодыг нэвтэн орсон GhostNet хэмээх тагнуул хийх үйлдлийн системтэй програм нь Энэтхэг Улс дах Түвдийн нүүдлийн Засгийн газрын болон Далай ламын цахим шууданг замаас нь хулгайлж байсан байна. Түүнчлэн компьютерүүдийн камерийг алсын зайнаас ажиллуулах, дүрс, дуу бичлэгийг хураах, тухайн компьютерүүдээр дамжуулж байгаа бүх мэдээллийг хянадаг байжээ. GhostNet-ийн халдлагад ХБНГУ, БНЭУ, БНСУ, Тайвань, Пакистан, Португаль, Румын зэрэг улс орнууд өртжээ. Гэтэл манай улсад кибер аюулгүй байдал олон улсын жишгээр хамгийн доод түвшинд байна. Ганцхан жишээ дурьдахад, 2007 онд олон улсын ярианы урсгал манайд ямар ч хяналтгvй ороод доллар тавин цент байсан vнэ нь ганцхан цент болтлоо хурдан унасан. Ингээд компаниуд бvгд ашиггvй ажиллаж бусад орлогоороо єєрсдийнхєє энэ бизнесийн алдагдлыг нєхдєг байсан. Энэ vед дунд нь тєхєєрємж тавьж минутыг нь хянах шийдлийг бvгд гаргасан юм. Тухайн vед тєхєєрємж авах хєрєнгє оруулалт байгаагvй. Энэ үед БНХАУ-ын ZTE компани хоёр сая ам.долларын vнэтэй тоног тєхєєрємжийг Монголын Засгийн газарт бэлэглэсэн. Энэ зүгээр нэг бэлэг байгаагүй гэдгийг тэр үед хэн ч ойлгоогүй. Манай улсад гадаадаас орж ирж байгаа, дотоодоос гарч байгаа бүх ярианы урсгал дээр тэд өөрсдийн төхөөрөмжөө тавьж чадсан юм. Хувийн хэвшлийнхэн бол зөвхөн ашигтай ажиллаж байгаа эсэхдээ л санаа зовдог. Төрөөс ч үүнд хяналтаа тавьж чадаагүй. Манай улсын үүрэн телефоны болон интернэтийн үйлчилгээ үзүүлдэг Railcom, Мобиком, Скайтел, Unitel, G-mobile, Skynet, Mobinet, Magicnet, Citinet, Micom гээд бүх оператор компаниуд БНХАУ-ын төрийн мэдлийн ZTE компаний мэдээлийн технологийн техник, програм хангамжийг авч ашиглаж байна. HUAWEI компаний нэгэн адил нууц чип - схем тус компаний програм хангамжинд байгаа эсэхийг бид мэдэхгүй. Техникийн түвшинд шалгаж тогтоох боломжгүй байна. Бидэнд ийм боломж чадамж нь байхгүй тохиолдолд өөрийн улсынхаа нутаг дэвсгэр дээр тийм аюул учруулах хакерууд бүхий улс орнуудын пүүс компаниудад үйл ажиллагаа явуулах нөхцлийг олгохоос аль болохоос тагалзаж баймаар байгаа юм. Гэтэл БНХАУ-ын Засгийн газраас олгох 300 сая ам.долларын зээлийн урьдчилсан нөхцөлд тухайн улсын хөрөнгө оруулалттай компаниудаар гүйцэтгэлийн ажлыг хийлгэх гэж тусгасан байгаа. Үүнээс 40 сая долларын хөрөнгө оруулалтыг мэдээлэл технологийн салбарт зарцуулна. Эхний ээлжинд сумдууд руу шилэн кабель татах тендерийг манай улсын МШХХТГ-аас зарлаад байгаа. Уг тендерт БНХАУ-ын төрийн мэдлийн ZTE компани ялах нь урьдчилсан байдлаар тодорхой болоод байгаа бөгөөд манай улсын үндэсний компаниуд нь болохоор тэднээс бага хэмжээний гүйцэтгэлийн ажил гуйж түүж байж авахаар болоод байгаа нь инээдэмтэй юм. Манай улсын бүх сум, орон нутаг, төвийн мэдээ, мэдээлэл дамжих шилэн кабелийн энэхүү төслийг тухайн компани өөрийн техник, програм хангамжаараа л гүйцэтгэнэ. Гэтэл тэд манайх шиг буурай орныг байтугай хөгжингүй орнуудыг араар нь тавьж нууцад нь нэвтэрч хүссэн мэдээлээ авч байсныг дээр дурьдлаа шүү дээ. Ийм аюул бодитойгоор, тодоос тод байгаа нь бэлхнээ бусад орнуудын туршлагаас харагдаад байхад яахаараа манай мэргэжлийн байгууллага, алба удирдлагууд хятадын тэр аюул учруулах компаниудыг сонгоод байгаа нь энэ чиглэлийн учир мэдэх, улс орноо гэсэн сэтггэлтэй монгол мэргэжилтнүүдийн сэтгэлийг зовоосоор байгаа юм. Техник тоног төхөөрөмж, програм хангамжийн хямд төсөр байдлыг нь харах бус, бусдын нөлөөлөлд оролгүйгээр хэр найдвартай, үндэсний аюулгүй байдалд ямар нөлөөтэй байх вэ гэдгийг нь Ж.Сансар даргатай МШХХТГ болон холбогдох алба, албан тушаалтнууд анхаарч сонголтоо хийх нь Монгол Улсын эрх ашигт нийцэхийг эрх биш дээр доороо ойлгодог баймаар юм.

Хятадууд УИХ-ын гишүүн Л.Гүндалайд санхүүгийн

УИХ-ын гишүүний суудал нь жижигдэж төрийн тэргүүний өндөр сэнтийд морилох сэрүүн зүүдэндээ итгэж, өөрийгөө Обама шиг зангарагтай ерөнхийлөгч болж чадна хэмээн ичгүүргүй ярьж ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших мөрөөдлөө тээж яваа Л.Гүндалай энд тэндээс мөнгө босгох, хэд гурван юм цуглуулах талаар багагүй санаа тавьж байгаа бололтой. Түүний мөрөөдөлд нь итгэсэн төрсөн ахан дүүс нь хүртэл энэ ажилд нь өөрсдийн хувь нэмрийг оруулахаар шийдэж гадуур дотуур мөнгө хайж яваа сурагтай. Мөнгө хаанаас олж болох тухай өдрийн бодол, шөнийн зүүдэнд дарагдсан улс төрчдийн адилаар элдэв аргыг сүвэгчилж хайсны эцэст түүний ах, дүү Баяндалай, Дэлгэрдалай нар “Атилла” архины үйлдвэрийнх нь сав баглааг бэлтгэн нийлүүлдэг “Inner Mongolia sanrun trade company” компаний удирдлагад санхүүгийн туслалцаа үзүүлэхийг хүссэн ажээ. Энэ хүсэлтийг нь хятадын компаний удирдлага уриалгахан хүлээн авч эрхэм гишүүнд санхүүгийн туслалцаа үзүүлэх болсон тухай Эрээний бизнесийн хүрээнийхний дунд яригдах боллоо. Ерөнхийлөгчид нэр дэвшигч нөгөө эх оронч гээд цээжээ дэлдээд байдаг Гүндалайн санхүүгийн асуудлыг хятадын нэг хилийн тосгоноос л шийдэх нь байна шүү дээ. Ингэхээр бид ер нь хэнд итгэх болж байна вэ. http://attila09.blog.mn/-аас авав

Үргэжлэл

2008 оны 12 дугаар сар Улсын Мөрдөн Байцаах Газар …УМБГ-ын онц ноцтой хэргийн ахлах мөрдөн байцаагч, ахлах дэслэгч М: Та иргэн Ц.Элбэгдорж мөн үү, Ц.Элбэгдорж: Би УИХ-ын гишүүн Ц.Элбэгдорж байна. …УМБГ-ын онц ноцтой хэргийн ахлах мөрдөн байцаагч, ахлах дэслэгч М: таныг 7 дугаар сарын 1-ний хэрэг явдлыг зохион байгуулсан хэрэгт сэжигтнээр тооцож, Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн …зүйл ангиар зүйлчлэн эрүүгийн хэрэгт татаж байна. Та мэдүүлгээ үнэн зөв, мэдүүлэх үүрэгтэй болно. Та үүнтэй танилцаад гарын үсгээ зурна уу. Ц.Элбэгдорж: За 2009 оны 1 дүгээр сар Баянгол дүүргийн шүүх …Шүүгч Батбаяр: Яллагдагч С.Эрдэнэ УНДЕГ-ын даргаар ажиллаж байхдаа улсын их хэмжээний хөрөнгийг бүлэглэн завшсан тул …6.1 жил жирийн дэглэмтэй хорих ангид ялыг биеэр эдлүүлсүгэй... Мөн өдрийн орой АН-ын төв байранд АН-ын удирдлагууд шүүхийг шүүн хэлэлцэж байлаа. Ц.Элбэгдоржоос за, нөхдөө 7 сарын 1-ний хэрэг явдлыг манай намыг зохион байгуулсан гэж үзэж байгаа, энэ асуудлаар УМБГ-т над дээр эрүүгийн хэрэг үүсгээд байцааж эхэлсэн. Би яахав шоронд ордог юм байж, Улстөрийн намын тухай хуулиар бол би хэрэгт орж байна гэдэг бол АН нам хэрэгт орж байна гэсэн үг, хуулиар бол тэр үед би намын дарга байсан намаа төлөөлж 7 сарын 1-ний үйл явдлыг зохион байгуулсан гэсэн үг. Өнөөдөр Эрдэнийг шоронд хийлээ. Хэрэв би шоронд орвол АН-ын үйл ажиллагаа ч зогсоно, Та нарын Засгийн газар дахь суудал ч байхгүй болно. Одоо Батзандан Магнай нарыг шоронд хийвэл, тэд надтай зууралдана, би шоронд орвол намаа хөлдөө чирнэ. Иймд манай нам одоо энэ шүүхийг зогсоохгүй бол болохгүй. Би Н.Энхбаяртай яриад үзсэн тэр хөдлөхгүй байна. Би түүнд 2009 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуулийг нь өгий гээд ч барахгүй байна. Иймд шүүх, Н.Энхбаяр хоёрт цөмөөрөө нийлж шахалт үзүүлж дараалан болох шүүх ажиллагаануудыг зогсоох хэрэгтэй байна. Н.Алтанхуягаас: ерөөсөө 2009 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуулиар өөрсдийн Ерөнхийлөгчийг сонгож шүүхийг гартаа авий. Өөр арга алга. Ардчилсан Ерөнхийлөгч гэсэн мессежийг нийгэмд хурдтай тараая. Сайханбилэгээс: цөмөөрөө шүүхийг хатуухан хэлсэн мэдэгдэл гаргий, ард түмнийг шүүхийн эсрэг босгий. Ху намтай ярьж Н.Энхбаярыг намаас нь нэр дэвшүүлэхгүй байх аргыг хийж Баярыг дарамталъя, болохгүй бол 2 толгойн гэрээг нь гацаая. Ийнхүү АН-аас С.Эрдэнийг өмгөөлсөн, шүүх болон Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр нарыг буруутгасан хатуухан үгтэй мэдэгдлээ гаргаж, 7 хоног бүрийн Лхагва гариг бүрт намынхаа төв байранд шүүхийг шүүх ажиллагааг явуулж, үүндээ олон нийтийг, хэвлэл мэдээллийг өргөнөөр оруулах кампанит ажлыг зохион байгуулах үүргийг намын генсек Эрдэнэбатад үүрэг болголоо... 2009 оны цагаан сарын өмнөхөн ….УИХ-ын ээлжит бус чуулган дээр гишүүн Ц.Элбэгдорж санал шүүмжлэлийн үеэр “ядуурлын хямрал” гэдэг цоо шинэ нэр томъёо гаргаад С.Баяр, Ц.Нямдорж нарт толгойгоо эргүүттэл загнууллаа. Нямдорж түүнийг шорондоо очоод галзуур гэсэн бол С.Баяр ядуурлын хямрал гэж ямар юм байсан юм. Энэ мэтийн өвчтэй юмнуудыг үзэж шалгадаг газар Их хуралд баймаар юм гэж загнажээ. Ёстой л хүн гомдмоор хэлсэн байгаа биз. Ингээд ердөө маргааш нь л Өдрийн сонин, Ардын эрх сонинд Ц.Элбэгдоржийн зурагтай томоос том ярилцлага нүүр, нүүр дамнаад гарлаа. За мань хүн ч С.Баяр, Ц.Нямдорж нараас хариугаа аваад алаад өгсөн байхдаа гэж бүгд л бодоцгоосон гэдэг. Гэтэл уг ярилцлагад С.Баярт загнуулснаа байх л нэг энгийн зүйл гээд харин хаа хамаагүй Н.Энхбаярыг харин ч ширүүн авч өгсөн байлаа. Санаа зовмоор, гурван үг хэлээд л Н.Энхбаярыг харааж, зүхэж… естой авах юм алга. Дан хараал зүхэл. Уг нь Ц.Элбэгдорж угаадсаа сэтгүүлчдээр хийлгээд өөрөө цэвэр үлддэг байсан бол одоо цагаандаа гарч өөрийн биеэр хийдэг болж дээ гэж олон хүн ярьж байна... 2009 оны цагаан сарын өмнөхөн АН-ын төв байранд ….УИХ-ын гишүүн Ц.Элбэгдорж, сонгуулийн үеэр өөрийнх нь зөвлөх байсан Ганбаттай уулзаж Н.Энхбаярын эсрэг хар пиар эхлүүлэх талаар ярилцжээ. Ганбатаас : Ардын эрх сонинтой ярилаа, тэд мөнгөн дээр сэтгэл ханамжтай байна, тэгэхдээ хариуцлагыг өөр дээрээ хүлээх санаагүй байна. Харин таны ярилцлагыг эхлээд ямар нэг сонин дээр гаргаадах тэгвэл Ардын эрх шүүрч аваад бүрэн эхээр нь гаргаж дээр нь цагаан сарын өмнөхөн тусгай дугаар болгоод орон даяар үнэгүй тараая гэж байна. Ц.Элбэгдорж утсаа авч Өдрийн сонины эрх бүхий хүнтэй яриад танай сонин маргаашийн дугаартаа миний ярилцлагыг нийтэл гэж зарлиг болруун. Ийнхүү Өдрийн сонин эхлэлийг нь тавьж, Ардын эрх сонин буухиалан Н.Энхбаярыг гүжирдэн гүтгэсэн материалыг орон даяар тусгай дугаар болгон үнэгүй тараажээ. Төдөлгүй хүн бүрийг нулимж байдаг Баабар ч тохироотой мэт Ц.Элбэгдоржийг дууриан Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярыг нулимлаа. Баабар мөн бусдын адилаар 7 сарын 1-ний үйл явдлыг зохион байгуулалцаж, олон аавын хүүхдүүдийг шорон руу турхиран түлхэлцэв үү. Эд эрх мэдэл рүү тэмүүлж, дорой нэгнийг шоронд түлхэж, тоймтой нэгэн рүү шүлсээ үсчүүлсээр даруй 19 жилийг үджээ. 1990 оны цагаан морин жилийн хувьсгалаар Ц.Элбэгдорж нар амь хайргүй явцгааж Сүхбаатарын талбай дээр өөрсдийн биеэр үлгэрлэн тэмцэж байсан бол 18 жилийн дараа эд огт өөр, бэртэгчингүүд, бэрднүүд болон хувирчээ. Тэд олон түмнийг, учир мэдэхгүй залуучуудыг төрийнх нь эсрэг үймээн самуунд турхирчихаад өөрснөө нуугдаж үлдэн, өөрснийхөө өмнөөс бусдыг золихоор үгсэн тохирцгоожээ. Саяхны Ц.Элбэгдоржийн Өдрийн сонин, Ардын эрх сонинуудад нийтлүүлсэн ярилцлага дотор яах арагүй үнэн үг нэг байна аа. Тэр нь …Би 7 сарын 1-ны үймээнийг өөрийн биеэр ил тодоор зохион байгуулж, оролцож, санхүүжүүлэх минь яав даа гэж одоо харамсаж сууна… гэсэн байгаа. Энэ хүн олон жил улстөрд явсан, хоёр ч удаа Монгол улсын Ерөнхий сайд байсан хүн тулдаа аргагүй л алдаагаа олж харжээ. Хэрэв Ц.Элбэгдорж, Батзандан, Магнай нар үнэхээр л 7 сарын нэгний үйл явдлыг ил цагаанаар зохион байгуулж, өөрсдөө галын шугамнаас цэргүүдээ орхин амь зулбан зугтаагаагүй бол байдал эсрэгээрээ эргэж 7 сарын 1-ны үйл явдал нь гэмт хэргийн шинж чанартай үймээн самуун бус харин ч хувьсгалт шинж чанарыг олж нийгэмд үүсээд байсан олон хүлээлтийн тайлал, шинэчлэлтийн эхлэл, нийгэм урагшлахын дохио болж олны хүрээллийг бат олох байсныг үгүйсгэх аргагүй үнэн байсан юм. Харамсалтай нь эд нар тэгсэнгүй түүхэн үүргээ ухамсарласангүй, харин ч гэмт хэргийн шинжтэйгээр үгсэн хуйвалдацгааж гэнэн томоогүй залуусыг хайр найргүй зовлонд түлхэж, өөр бусдыг өөрсдийн өмнө хөшиг мэт унжуулан нүүрээ нууж, гэмгүй нэгнийг гүжирдэн гүтгэх замаар өөрснөө цэвэр үлдэхийг чармайснаараа тэд өнөөдөр гэмт хэрэгтнүүд болж, хууль шүүхийн өмнө ирээд байна. Мөн адил Ц.Элбэгдорж нь хариуцлаггүй явдал, чалчаа яриагаараа монгол улсад ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөөг авчиралцсан буурашгүй гавъятай, түүхэн замналтай Ардчилсан намаа цаазын тавцан дээр ийнхүү чирэн гаргалаа. Төгсөв. hppt://attila09.blog.mn/-ээс авав

Үргэлжлэл

2008 оны 06 сарын 30-ны 10-11 цаг БНН-ын байранд …Буян компани дээр байралдаг БНН-ын төв байранд жижиг намуудын дарга нар цуглах зар тэр оройдоо тарлаа. Ингээд Буян компаны байранд Жаргалсайхан, Магнай, иргэний хөдөлгөөний зарим хүмүүс ҮШН, ЭХ орон зэрэг намуудын эрх бүхий хүмүүс цугласан юм. Цугларагсад ёстой юу хийхээ ч мэдэхгүй ердөө л нэг бухимдсан хүмүүс тойрч суугаад МАХН, АН аль аль нь асар их булхай хийснийг толгой сэгсрэн ярьж сууцгаалаа. Үнэндээ тэдэнд ямарч төлөвлөгөө гэхээр юм байсангүй, дэмий л гасалцгааж мэдэгдэл гаргая, жагсая, сонгуулийг дахиулъя гэцгээж байгаад уван цуван тарцгаажээ. Харин хожмоо энэхүү 6 сарын 30-нд цугларсан гэх дээрх хүмүүсээс олныг нь ТЕГ, цагдаагаас дуудан асууж, заримыг нь хориж шалгасан хэдий ч эдгээр бүлэг хүмүүс нь 7 дугаар сарын 1-ны үймээнийг санаатайгаар зохион байгуулсан гэх хангалттай нотолгоо огт бүрдээгүй юм. Гэхдээ эднээс Жаргалсайхан, Магнай нар тэр өдрийн орой Сонгинохайрхан дүүрэг дээр хүмүүсийг турхирч, бусдыг заналхийлж, өдөр судар товлож байсан яах ч аргагүй баримт билээ. Мөн үймээний үеэр онц ноцтой танхайраад баригдаж хоригдсон хэсэг бүлэг этгээдүүд үгсэн тохирсоныхоо дагуу өөрсдийг нь зохион байгуулсан хүмүүс гэдгээр жижиг намуудыг, тэдний удирдагчдыг нэрлэн, мөрдөн байцаах ажллыг төөрөгдүүлэхийг оролдож байсан нь бас үнэн баримт юм. 2008 оны намар …Ардчилсан намын байр …Намын дарга Ц.Элбэгдоржтой Ганц худгаас батлан даалтаар түр гарсан Магнай, Батзандан, Анодын Даваа нар ирж уулзлаа. Магнай: бид хийдгээ хийсэн, харин танай тал хэлсэндээ хүрсэнгүй. Одоо биднийг шоронгоос сугалж гаргахгүй юм бол та нар ч бидэнтэй адил болно шүү. Батзандан: шүүх бидэнд ял оноох л юм бол бид хэргээ задлана шүү. Та яагаад хариуцлагаас зугатаад намын даргаа өгчихвөө. Ц.Элбэгдорж : Бид хэвлэл мэдээллээр сайн ажилласны үр дүнд ард түмний санаа бодол эргэж, биднийг дэмжиж эхлээд байгаа, Х.Баттулга хохирогчид болон хоригдогсдын ар гэрийнхэнг цагдаа нарын эсрэг сайн ажиллуулсан, С.Баяр, цагдаагийн дарга нартайгаа хамт 5 хүн алсан хэрэгт ойчиход бэлэн болсон. Ингэсний хүчинд МАХН манай намтай хамтарч Засгийн газар байгуулахаас өөр гарцгүй болсон. Манай гишүүд УИХ-аар өршөөлийн хууль гаргуулаад та нарыг аваад гарна, тэвчээртэй байгаарай. Гэхдээ Та нар манай намд элсээд орчих, тэгэхээр С.Баяр яаж ч чадахгүй. Гүндалайг яаж ч чадахгүй л байгаа биз дээ. Намын даргын тухайд гэвэл 6 дугаар сарын 21-ний бидний нууц уулзалтын бичлэг цагдаагийнхны гарт орсон. Тэгэхээр намуудын хуулинд зааснаар намын дарга намаа бүрэн төлөөлөхөөр заасан байдаг тул манай, танай намууд үймээнийг зохион байгуулсан болчихож байгаа юм. Та бид нар тэр үед АН, ИХ намуудын дарга нар байсан биз дээ. Тэгээд манай нам Засгийн газарт орохын тулд би намын даргаа Н.Алтанхуягт өгөхөөс өөр аргагүй шүү дээ. Хуулиа унш л даа, Та нар... 2008 оны намрын сүүл сар… Хонг Конг …Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр Хонг Конгод болсон олон улсын хуралд оролцож, дэлхийн дулаарлын асуудлаар үг хэлж, АНУ-ын Ерөнхийлөгч асан Б.Клинтонтой уулзлаа. /хэвлэлийн мэдээнээс/ Энэ үеэр Ц.Элбэгдорж аль хэдийн Хонг Конгод оччихсон Б.Клинтоны байрласан Палас зочид буудлаар эргэлдэж байлаа. Тэрээр мөн энд ажлаар хүрэлцэн ирээд байсан Улаанбаатар дахь АНУ-ын элчин сайдын яамны зөвлөх Грейг В-тэй уулзан Клинтонтой уулзуулж өгөхийг ятгаж байлаа. Грейг В-гээс Элбэгдоржоос ямар зорилгоор Клинтонтой уулзахыг асуухад Элбэгдоржоос хариулсан нь: Монголын ардчилал мөхөх гэж байна. МАХН Москвагаас дэмжлэг авч байна. Иргэний нийгмийн төлөөлөл болон манай ардчилсан намыг 7 сарын 1-ний хэрэг явдлаар далимдуулан дарах гэж байна. Коммунист харгислал 37 он эхлэх гэж байна, үүнийг ноён Ерөнхийлөгчид дуулгах гэсэн юм. Грейг В: сонгуулийн дүн албан ёсоор гараагүй байхад үймээн болсон нь ардчилсан ёсонд таарахгүй, бидэнд бол бүр таарахгүй, мөн танай хууль хяналтын байгууллагууд албан ёсны дүгнэлтээ гаргаагүй байгаа шүү дээ. Тэгээд ч МАХН, АН хоёр хамтарсан засгийн газар бүрдүүлсэн шүү дээ. Элбэгдоржоос : Засгийн газарт хамтарч орсон нь танай тусын тулд шүү дээ. Бидэнгүйгээр америкчууд Монголын ашигт малтмалын салбарт орж чадахгүй. Грейг В: Уучлаарай ноён Элбэгдорж, Ноён Клинтон энд улстөрийн бус байгаль орчны асуудлаар ажиллахаар ирсэн тул таныг уулзуулж чадахгүй нь. 2008 оны намар Хонг Конг …Клинтонтой уулзах бүтэлгүй оролдлогынхоо дараа Ц.Элбэгдорж Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяртай уулзлаа. Уулзалтын үеэр Ц.Элбэгдорж: Энхбаяраа 7 сарын нэгний үйл явдалд оролцогчдод өршөөл үзүүл, хариуд нь дараа жил /2009/ болох Ерөнхийлөгчийн сонгуульд АН-аас нэр дэвшүүлэхгүй, чамайг дахиж сонгогдоход чинь бид туслана. Үндсэн хуулинд өөрчлөлт оруулах хуулийн төсөл ч УИХ-д өргөн мэдүүлж болох юм. Н.Энхбаяр: Ингэж явдгаа боль Элбэгдоржоо, жаахан хүүхэд шиг хэрэг тарьчихаад өршөө, уучил гээд уйлагнаж явах юм. Одоо жаахан хүүхэд шиг биш, том хүмүүс шиг л бай л даа. Хэрэг шийддэг байгууллагууд нь ажлаа хийг л дээ. Аль юм болгонд улстөржүүлж тэдний ажлыг салхинд хийсгэж байх юм бэ. Ерөнхийлөгчийн сонгууль болдгоороо л болно шүү дээ гэв... Үргэжлэл бий... http://attila09.blog.mn/-ээс авав

Үргэлжлэл

….Яг энэ үеэр зэргэлдээх АН-ын төв байранд

Тус намын дарга Ц.Элбэгдорж, Сонгуулийн Ерөнхий Хорооны / байсан/ гэх нэр дэвшигч Бурмаа, Элбэгдоржийн зөвлөх буюу сонгуулийнх нь штабын менежер гэх Улс төрийн боловсролын академийн Ганбат зэрэг хүмүүс зэрэгцэж суугаад хэвлэл мэдээллийнхнийг цуглуулан сонгууль булхайтай болсон тухай ярьж, АН сонгуулийн үр дүнг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж мэдэгдэхийн хамт Ардчиллын төлөө, иргэний нийгмийг дэмжигчид Сүхбаатарын талбай дээр нэн даруй ирж, эсэргүүцлийн үйл ажиллагаанд нэгдэхийг ил тодоор уриаллаа.

….МАХН-ын төв байр галд автаж, жагсаал цуглаан дээрмийн шинж чанартай болж, улмаар хүрээгээ тэлэн Сүхбаатар дүүргийн цагдаагийн хэлтэс рүү хүрч ирлээ.

….үдшийн 23 цаг 00 минут Ерөнхийлөгч онц байдал зарлалаа. Үймээний үеэр олон арван иргэд, цагдаагийн ажилтнууд хүнд хөнгөн шархдаж, байгууллага, хувь хүмүүсийн ихээхэн хөрөнгө үрэгдэж, таван иргэн үл мэдэх шалтгаанаар амь насаа алдан, олон зуун хүн баривчлагдлаа.

2008 оны 6 дугаар сарын 30-ны шөнө дунд. 23-24 цаг Сүхбаатарын талбай

…Ойролцоогоор 3000 орчим залуучууд тодорхой бус зорилготойгоор АН-ын байрны өмнө цугларлаа. Эдгээр залуус яах гэж цугласан, хаашаа очиж юу хийхээ хэн нь ч мэдэхгүй байв. Эдгээр оюутан сурагчид голдуу залуусыг гар утас, мессежээр дамжуулан өртөөчлөн цуглуулсан байж. Хэд хэдэн бүлэг залуусаас учрыг асуухад УИХ-ын гишүүн памперс Батбаатарын сонгуулийн сурталчилгаанд ажиллаж байсан, өөрсдийгөө МоАХ-ын залуу халаа гэцгээж байв. Тэднийг нэр дэвшигч Батбаатар тэр орой өөрийн биеэр утсаар дуудсан байжээ. Хөөрсөн залуус бидэнд удирдагч хэрэгтэй байна. С.Баяр оросуудын тусламжтайгаар сонгуулийг луйвардлаа. МАХН-ыг сөнөөе гэцгээж байв. Төдөлгүй хэн нэг нь Элбэгдорж намынхаа байранд алга, Баянгол зочид буудлын нууц өрөөндөө байна гэснээр цугларсан залуус бөөнөөрөө Баянгол зочид буудал руу очив. Энд Ц.Элбэгдорж, Батбаатар нар байхгүй гэдгийг мэдээд буцаж Сүхбаатарын талбай тийш эргэж замдаа Төв шуудангийн өмнөх авто замын 0 цэг дээр очин 4 замын хөдөлгөөнийг хааж тойрон зогсоцгоож Бидэнд удирдагч хэрэгтэй байна. Элбэгдорж Батбаатар хаа байна. МАХН-ыг алаад өгье, гэж хашгиралдаж байв. Согтож хөөрсөн залуусын цугларалт үүр цайтал үргэлжилсэн бөгөөд хоорондоо маргалдаж, зодолдсоноор тарцгаалаа.

2008 оны 6 дугаар сарын 30-ны орой 17-21 цаг

Сонгинохайрхан дүүргийн ЗДТГ, сонгуулийн 26-р тойргийн хорооны байр

… Энд Иргэний хөдөлгөөнийхөн бие даагчид зарим намын нэр дэвшигчид аль өдрөөс авахуулан цугларч их дуугаар ярилцаж, бөөгнөрөлдөн байлаа. ЗДТГ-ыг дүүргийн цагдаагийн хэлтсээс хамгаалалт гаргаж бүслэн хаасан байв. Хүмүүс бухимдалтай, зарим нэг танхай үйлдэл гаргаж хэсэг бүлгээрээ бөөгнөрөлдөн байв. Дотроос Магнай гарч ирэн сонгуулийг МАХН луйвардлаа би одоо төв рүү явж автобусаар хүмүүс авчирна, бослого гаргацгаая гэж хүмүүсийг уриалж байв. Энд Магнай тэргүүтэй хүмүүс маргааш жагсаал хийе, МАХН-д шаардлага хүргүүлнэ, сонгуулийг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэцгээж байлаа...Үргэжлэл бий...

2008 оны 6 дугаар сарын 21-ний шөнийн 01-04 цаг, хотын гадна зусланд

…Иргэний эвсэл, АН-ын удирдагчид цугларч 6 дугаар сарын 29-нд болох сонгуулийн талаар болон цаашид авч хэрэгжүүлэх хойшлуулшгүй арга хэмжээний тухай хэлэлцжээ. Энэ үеэр АН-ын дарга Ц.Элбэгдорж цугларагсдад хандан бүгд гар утсаа унтраана уу, ямар нэг техник хэрэгсэл ажиллуулахгүй шүү. /хэн нэгэнд хандан сайн шалгасан уу, цэвэр биз./ тэрээр үргэлжлүүлэн энэ удаагийн сонгуульд С. Баяр Оросуудын дэмжлэгээр дангаараа ялах нь гарцаагүй боллоо. Одоо байгаа судалгаагаар бол бие даагчдаас ганцхан З.Алтай, ИЗН-ын С.Оюун гарах байх Иргэний эвсэлд нэг ч суудал оногдохгүй, АН-ын тухайд одоогийнхоо хэмжээнд хүрч чадах уу үгүй юу гэдэг нь асуудалтай байна. Гэтэл одоо бүрдэх парламентаас Оюу толгой, Таван толгойн гэрээг батлана. Бидэнд эндээс юу ч оногдохгүй гэсэн үг. Энэ хоёр ордоос бид хувиа авахгүй бол цаашид бидэнд улстөрд хийх ажил олдохгүй бүгдийг МАХН авна гэдгийг ойлгож байгаа байх аа. Иймд энэ сарын 29-нд болох сонгуулийн албан ёсны дүнг зарлахаас өмнө бид өрсөж хөдөлж, МАХН-ыг хэлэлцээрийн ширээнд суухаас өөр гарцгүй тийм нөхцөл байдлыг бий болгох ёстой. Өнөөдөр бид дахиад 90 он шиг МАХН-ыг буулган авч, тэр үед эхлүүлсэн хувьсгалаа дуусгах ёстой. Өөр зам бидэнд алга гэв . Төдөлгүй Магнай дуу гаргаж МАХН-ыг одоо л дуусгах ёстой, 90 онд та нар дуусгаж чадаагүйнхээ горыг амсаж байгаа нь энэ, Танайхаас МоАХ яах вэ. Манай залуус яахад ч бэлэн байгаа, Жагаа ах манай талд байгаа. гэхэд Ц.Элбэгдоржоос хариулсан нь : МоАХ хувьсгалаа гүйцээхэд бэлэн байгаа, одоо ч хувьсгалын гол хүч байсаар байх болно. Манай Батбаатар гишүүн залуучуудаа үндсэнд нь зангидаж хөдөлгөнө. Ногоон намын Энхбатаас: С.Баяр хүч хэрэглэвэл яах вэ, цаашдын алхмуудаа төлөвлөсөн үү. С.Эрдэнэ: манай залуучууд бэлэн байгаа, одоо манай тойргийн сурталчилгаанд дайчлагдсан байгаа, санал хураалтаас өмнө бүлгүүдийн ахлагч нарт мөнгө тараана. Танай иргэний эвсэл мөнгөө бэлэн болгосон уу. Танай Даваагийн Анод мөнгө гаргаж байгаа биз дээ. Одоо эхний хэсгийг тараах хэрэгтэй. Хэрэв МАХН хүч хэрэглэсэн тохиолдолд манай хүмүүс Сэлэнгийн чиглэлд төмөр замыг хааж оросоос бензин авах аргагүй болгоно. Тэгээд НҮБ-ын энхийг сахиулагчдыг, цэнхэр дуулгатнуудыг орж ирүүлэх иргэний дайны нөхцлийг улс оронд бий болгоно. Тэгэхээр МАХН хэлэлцээрийн ширээнд сууж л таараа. Ц.Элбэгдоржоос: Бид нөөц төлөвлөгөөг ч сайтар боловсруулсан. Хэрэг бишдэж бослого дарагдсан тохиолдолд бослогыг зохион байгуулагчдаар өөр бусад жижиг намуудыг тодруулах болно. Ядангуяа тэр Н.Энхбаярыг дагаж гүйгээд байгаа ҮШН, Жагагын БНН, бас тэр хөтөлбөрийн, хөгжлийн, МоАХ-ын нам гээд байгаа юмнуудыг зохион байгууллагчаар шууд гүтгэнэ. Бэлтгэл ажлууд нь ч хангагдчихсан. Тэднийг утасны үзүүрт суулгачихсан, татхад л өөрснөө ороод ирнэ. Үйл явдлын үер баригдаж хоригдоод эрсдэлд орж мэдэх гол, гол хүмүүстээ зохион байгуулагчаараа хэн хэнийг нэрлэхийг нь заагаад өгчихсөн. Тэрнийг нь өлгөж аваад хөөгөөд явчих хүчнийхэн ч байгаа. Энэ үеэр Н.Даваа, Анод банк мөнгөө гаргахад бэлэн байгаа ганцхан нөхцөлтэй, тэр нь Та нар засгийн эрхэнд гарангуутаа Бурхан халдун уулыг миний мэдэлд өг, би тэнд жуулчлалын бизнес эрхэлнэ. Тэгж байж манай банк ашгаа хийнэ. Бид Хонг Конг, Тайванийхантай ярьчихсан байгаа. Тэнд их хааны том цогцолбор байгуулна. Жуулчид авчирна...Үргэжлэл бий...

http://attila09.blog.mn/- ээс авав.

7.1-ний явдлын ард хэн, хэн байв…

7 дугаар сарын 1-ний үйл явдлаас үүдэн залуу насныхаа багагүй хугацааг өргөст торны цаана өнгөрүүлэх ял зэмд унаад буй залуус маань тэдний гэнэн томоогүй байдлыг чухам хэн гээч хүмүүс ямар зорилгод ашиглан, гэмт хэрэгт түлхсэн болохыг бага ч атугай мэдэж таних болуужин хэмээн зорьж энэхүү нийтлэлийг цуврал болгон та бүхэнд хүргэж байна. Энэхүү нийтлэл нь хэн нэгний захиалгаар бус, бас хэн нэгэнд тал тохой таталгүй гагцхүү баримтанд түшиглэсэн болно. Мөн мэдээллийн эх сурвалж болон баримт, нотолгооны үндсэн эхийг хамгаалах зорилгоор болсон явдлын дараалал, цаг хугацаа,үйл явдал өрнөсөн газар орныг зориудаар зохиомжлон найруулж мөн бас энгийн уншигч, үзэгчдэд аль болох хүртээмжтэй, ойлгомжтой байлгахаар зорилоо. Аттила. 2009 оны 03 сарын 16.

2008 оны 7 дугаар сарын 1-ний өдрийн 14 цаг … минут Сүхбаатарын талбайд …Хүмүүс улам овоорон бөөгнөрсөөр байлаа. Учраа олохгүй байгаа хүмүүсийг зоригжуулж, тэднийг ямар нэг үйл явдалд турхирахаар урьд хэлэлцэж тохирсны дагуу эхлээд АН-ын дарга Ц.Элбэгдорж, Бурмаа, Ганбат нарын хүмүүс тэдэн дээр ирж бухимдсан олныг зоригжуулж, юу ч хамаагүй яриад л байгаа байдлаараа цугласан олныг турхирахыг оролдож эхэллээ. Тэд хамаагүй зүйл ярьж болохгүй гэдгийгээ маш сайн ойлгоцгоож байсан бөгөөд хөөрсөн олон иргэд зүгээр л хар аяндаа нэг зүйлийг хийх ёстой байлаа. Юу ч хамаагүй ямар нэг юм болсны дараагаар эдгээр ардчиллын, иргэний хөдөлгөөний гэгдэх удирдагчид өөрсдийн хөзрөөр наадах бодолтой байсан нь хожим тодорхой болсон юм. Ц.Элбэгдорж тэнд байгсдыг дагуулан Төрийн ордныг хэд гороолоод бусдыг нь та нар хий гэсэн шиг өөрснөө гарч ирсэн шигээ гэнэт алга болцгоов. Эд өөрснөө ямар нэг зүйлээс айж нуугдахыг маш их хүсэж байсан ч бухимдсан хүмүүсээр юу ч юм нэг зүйл хийлгэх хүсэлдээ дийлдээд тэднийг бүр мөсөн орхиж чадахгүй байгаа нь анзаарагдаж байв. Энэ үеэр намынхаа байранд хоргодож үйл явдлыг ажиглаж байсан Элбэгдоржийн гар утас дуугарч хэн нэг нь Ерөнхий сайд яг одоо намынхаа байранд байна. Байрыг хамгаалалтанд авсан. Хэвлэлийн бага хурал зарлагдсан, үүгээр сонгуульд МАХН-ын ялсан тухай зарлах гэж байгааг мэдээллээ. Ц.Элбэгдорж эргэж харан зөвлөх Ганбатдаа хандан Ийгл телевиз бэлэн үү гэлээ. Нөгөөх нь бэлэн, шууд дамжуулах станцыг нь намын байрны дээвэр дээр байрлуулна, тодорхой зааварчилгааг өгсөн, Ардын эрх сонин бэлэн байдалд байгаа, найдвартай хүмүүс бий гэлээ. Үүнд урамшсан Элбэгдорж утсаа аван хэн нэгнийг зандран учир битүүлгээр Та нар хэлсэндээ байцгаа, юундаа хөдөлж ядаад байсан юм. өөр боломж байхгүй шүү, Тэр Магнай ямар уддаг юм,, Энхбат хаа байна, өөрийгөө гарсан гэж бодоод байгаа юм уу гэлээ. Төдөлгүй Батзандан, Энхбат нар Сүхбаатарын талбай дээр хэсэг бусгаараа үзэгдэж, хүмүүсийг ямар нэг зүйлд уриалж байгаад бас л хаашаа ч юм алга болцгоолоо. Эдний энэ ааш аяг, гөлөлзүүр байдал нэг зүйлийг хэлээд байгаа мэт байлаа. Гэхдээ хожим нь болсон үйл явдлын дараа л ингэж бодогдсон хэрэг шүү дээ. Төдөлгүй Иргэний хөдөлгөөний Магнайгийн Сонгинохайрханаас маршлуулан удирдаж ирсэн хүмүүс Сүхбаатарын талбайд орж ирэн талбайг нэг бүтэн тойроод тэнд цуглагсдыг хаман авч шууд МАХН-ын төв байр руу чиглэлээ. Магнай МАХН-ын төв байранд ирэнгүүтээ хамгаалалтанд зогссон цагдаа нарын анхааруулга, шаардлагыг үл хэрэгсэн шууд хүч хэрэглэн дайралт хийлээ…Ийнхүү Элбэгдорж, Батзандан, Энхбат нарын хэлж чадахгүй түгдчээд байсан тэр зүйлийг Магнай шууд л өөрийн биеэр эхлүүлчих нь энэ. Араас нь ардууд Ура, ура хашгиран орилолдож, чулуу мод шунгиналдаж, цонх хагарч, утаа олгойдлоо…Хэвлэлийнхэн аль хэдийн байраа эзэлчихсэн, Ийгл телевизийн шууд бичлэгийн явуулын камерууд /станц/ АН-ын дээвэр дээр гарч хамгийн тохиромжтой байрлалыг эзлээд орон даяар шууд нэвтрүүлгээ цацаж эхэллээ. Ийнхүү 7.1 ажиллагааны нэг гол деталь нь болсон хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд үүргээ гүйцэтгэж эхлэв... Үргэжлэл бий.

http://attila09.blog.mn/-ээс авав,

Хятадуудаас сэрэмжилье

Монгол улсын маань тvvх бол Хан vндэстэн буюу хятадуудтай хийж ирсэн тэмцлийн тvvх гэдгийг та бvхэн юу эс андахав. Эцэг өвгөд маань юуны төлөө халуун амь, vр удмаа хvртэл золиосолж ирсэн билээ? Гагцхvv тусгаар монгол улс, эх газар нутгынхаа төлөө тэмцэж бидэнд бага ч болох газар нутаг, цөөн ч болов цэвэр цустай монгол vндэстнийг vлдээж чадсан билээ. Yvний хvчинд л бид өнөөдөр ертөнцийн олон ард тvмэнтэй эн чацуу эрх дархтай, тусгаар улс гvрний эрхэмсэг иргэд байгаа билээ. Эцэг өвгөдийн маань мянга мянган жилийн тэмцлийн vр дvн өнөөдөр талаар болж болзошгvй байдалд ороод байгааг монгол хvн бvхэн мэдэрч ойлгож буй гэдэгт итгэж байна. Өнөөдөр эх орны маань нийслэлийн гудамж, орон сууц бvрт цагаач хятад иргэд хачиг, хувалз мэт vvрлэн сууж цэвэр монгол цусны хацар гоо охидыг маань бузарлаж улмаар улс маань Монголын төлөө гэх сэтгэлгvй, төр шашинд маань тэрслэгч хятадын эрлийз, хурлийз, хунхуузуудаар дvvрэх цөвvvн төдийгvй мөхлийн цаг ойртоод байна! Төр ариун байхыг тvшмэдvvд мэдтvгэй, цус ариун байхыг бvсгvйчvvд мэдтvгэй! гэсэн ард тvмний хvсэл сургаалийг өнөөдөр санаж байгаа хvн байна уу. Монголчууд бид 220 жил Манжид дарлагдсан гэж тvvх шастиртаа бичиж итгэж vнэмшсээр өдийг хvрсэн. Гэвч Манжын Энх-Амгалан хаан Жанчхvvгийн даваанаас хойш хятад шаахайны мөр гаргахыг хатуу хориглоно! гэсэн зарлиг гаргаж, энэ зарлиг 1900-гаад оныг хvртэл мөрдөгдсөн тvvхтэй. Монгол хvн чухам яагаад хятадуудтай цус холилдож болохгvй тухай олон мянган жилийн турш манай ард тvмний ажиглаж тогтоосон нэгэн зvйл бодит vнэнийг дурьдая: 1.Монгол vхэр, сарлаг хоёрын дундаас “ Хайнаг“ төрөх бөгөөд хайнаг нь бие сайхан, том, бяр чадал ихтэй. Гэхдээ Монголчууд хайнагаар бух тавьдаггvй. Харин Монгол хvн Хятад хоёрын дундаас “Эрлийз” төрөх бөгөөд ихэвчлэн бие бялдар том, царай зvс сайн. 2.Монгол vхэр хайнаг хоёрын дундаас “Ортоом” гэгч төрөх бөгөөд ортоом нь бие бялдар том байж болох боловч ашиг шим муу, усан нvдтэй, ган зудад тэсвэр муу. Харин Монгол хvн Хятадын эрлийз хоёрын дундаас “Хурлийз” гэгч төрөх бөгөөд хурлийз нь “Ортоом”vхрийн нэгэн адил бие бялдар том жижиг янз янз байж болох боловч давхраагvй бөлцгөр, галгvй усан нvдтэй, бие эрхтний хувьд хэлбэр галбир муу, бор хар эсвэл цонхигор царайтай, хvний мөс чанар муу гэдэг. 3.Монгол vхэр “ Ортоом” хоёрын дундаас “Доль” гэгч vхэр гарах ба доль нь бие давжаа, ашиг шим vр төл муу, ган зудад тэсвэргvй. Харин Монгол хvн Хятадын “Хурлийз” хоёрын дундаас “Хунхууз” гэгч гарах бөгөөд хунхуузын бие бялдар ихэвчлэн давжаа, царай муутай цонхигор, сул дорой, өвчин эмгэгт нэрвэгдэмтгий, галгvй усан нvдтэй, vр хvvхэд цөөн нас богино. 4.Монгол vхэр “Доль” хоёрын дундаас “Усан гvзээ” гэгч vхэр гарах ба усан гvзээ нь ихэнх дохиолдолд мал болдоггvй эсвэл нэгээс хоёр насандаа vхдэг, vр төл гэж бараг байдаггvй, vр төл гаравч мал болох нь бараг vгvй. Харин Монгол хvн Хятадын “Хунхууз” хоёрын дундаас “Шоохууз” гэгч гарах ба “Шоохууз” нь хvн болох нь цөөн, хvн болж өсөн торнилоо ч бие эрхтний ямар нэг согоготой, эмэгтэй “шоохууз” нь хvvхэд гаргадаггvй, гарсан ч амьдрах чадвартай нь ховор, эрэгтэй нь ихэвчлэн vргvй. Ийм байдлаар Хятад хvнтэй цус холилдвоос дөрвөөс тавь дахь vеийн дараа vр удам нь тасардаг жамтай ажээ. Yнэн учир ийм байх тул Монгол эхчvvд эмэгтэйчvvд, нийт Монголчууддаа Хятадын цус холилдсон хvмvvс Хятад, хятадын эрлийз хурлийзууд-тэй гэр бvл болох, тэдний vр хvvхдийг төрvvлэх, ураг төрлийн холбоо тогтоохоос болгоомжилцгоо. Ерөөсөө Монголын хvн ам цөөн байдгийн учир vvнд байдаг гэж vздэг. Өнөөдөр хоёр том гvрний дунд хавчуулагдсан Монгол улсын төрийг барьж буй хvмvvст зөвхөн Монгол vндэстнээ харийнхнаас хамгаалах бодлогыг шууд хэрэгжvvлэхэд ихээхэн саад бэрхшээл байгаа гэдгийг бид ойлгож байна. Yvний дотор ядуу буурайн зовлон голлож байгаа. Гэхдээ тусгаар Монгол улсын төр юугаар ч сольж болшгvй энэ асуудлын талаар авч хэрэгжvvлж болох олон арга хэмжээ байж болохоор юм. Өнөөдөр Улаанбаатарын гудамжинд алхам бvр Хятадууд бөөн бөөнөөрөө тааралдах боллоо. Саяхан ОХУ-д 250.0-300.0 мянган цагаач хятадууд хууль бусаар амьдарч улсын эдийн засаг, хvн ам зvйн бодлогод аþóл учирч болзошгvй тухай болгоомжлуулсан материал хэвлэлд нийтлэгдсэнийг олж харсан. Гэтэл хоёр сая гаруйхан хvн амтай манайд ямар байна. Монгол хvнийг хятад, монголын цус холилдсон хvнээс ялгах vндсэн 6 шинж байдаг гэдэг. Нэгдэх шинж: Нvд бөлцгөр, нvдний хар хэсэг нь харьцангуй жижиг, нvдэндээ галгvй, муухай харцтай, давхраагvй. Хоёр дахь шинж: Хамар сэртгэр, vзvvр хэсэгтээ шөвгөрдvv. Гурав дахь шинж: Сэрвээ бөгтөр, ялангуяа нас ахисан vедээ илэрдэг. Дөрөв дэх шинж: Хөлийн гишгэлт сул, ихэвчлэн нахилзаж явдаг, хөл алцан. Тав дахь шинж: Царай ихэвчлэн цонхигор эсвэл баргар бор хар. Эрлийз хурлийзууд ихэвчлэн хэлбэр галбир муу, том лагс биетэй, хунхуузууд жижиг давжаа. Зургаа дахь шинж: Эрлийз хурлийзууд ихэвчлэн шар шvдтэй, илжгэн чихтэй том далбагар, чихний гэдэс том, хунхууз vеэсээ эхлэн гэдэс багатай жижиг чихтэй царай цонхигор болдог. Эдгээрээс гадна хятад монголын цус холилдсон хvмvvс тvрvvлгээ харж унтах дуртай, хvйтэн цустай ааг омог ихтэй боловч зvрх зориг муутай гэх мэт олон далд шинжvvд байдаг. Гэхдээ дээрх шинж тэмдгvvд нэг хvнд бvгд цогцоор байх албагvй бөгөөд зонхилох байдлаар нь тогтоодог. Хятад улс бол манай мөнхийн хөрш бас мөнхийн дайсан. Хятадын хаад ноёд олон зуун тэрч бvv хэл олон мянган жил манай газар нутгийг эзлэн тvрэмгийлэх санаа өвөрлөсөөр ирснийг Монгол хvн бvхэн мэднэ. Гагцхvv бидний баатарлаг өвгөд дээдсийн олон мянган жилийн ухаалаг, шургуу тэмцлийн vр дvнд бид өнөөдөр хятадуудын тарианы талбайд хvрз бариад зогсоогvй байна. Энэ байдалд хvрэхэд ойрхон байна. Хятадууд бол хятадууд. Тэд бол хэзээ ч хувирахгvй. Монголын газар нутгийг эзлэн суух гэсэн тэдний өвөг дээдсийн мөрөөдөл одоогийн удирдагчдын нь тархинд гvн суусан гэдгийг бид өглдөө болгон сэрэх болгондоо санах хэрэгтэй. Монгол улс гэж vгvй болбол бид ямар байдалд хvрэх вэ? Манай дэлхйин хvн ам зургаан тэр бумд хvрлээ. Хятадын хvн ам гэхэд албан ёсны тоогоор 1.2 тэр бум. > гэсэн хууль олон жил мөрдөгдөж байгаагаас болж нэгээс илvv гарсан хятад айлын хvvхэд ямар ч бvртгэлгvй байдаг байна. Ийм бvртгэлгvй хvмvvсийг оролцуулбал хятадын хvн ам 1.5 тэрбумаас давсан. Хятад гэр бvл бvр нэг хvvхдээ эрэгтэй хvvхэд байхыг хvсдэг аж. Энэ байдлаас болж хятадад хvйсийн тэнцвэрт байдал алдагдаад байгаа гэнэ. Албан бус мэдээгээр 25 хvртэлх насны хятад эрэгтэйчvvдийн тоо, хятад эмэгтэйчvvдийнхээс 200.0 саяаас давсан гэсэн судалгаа гарсан байна. Энэ илvvдэл эрчvvд Монгол эмэгтэйтэй гэрлэх мөрөөдөлдөө хөтлөгдөн манай орон руу цувсаар байна. Бид юу хэлэх гээд байна вэ гэвэл улс тvмэн эв найрамдалтай нэгдэн нягтарч нэг улс гvрэн болж даяарчлагдах байтугай амьдрах орчин, уух ус, хоол хvнс, цэвэр тунгалаг агаараар амьсгалах, хvн гэсэн данстай болохын төлөөх эвлэршгvй хурц өрсөлдөөн, тэмцлийн талбарт амьдарч байна. 1890-ээд оноос 1920-иод он хvртэл /Манжийн төр мөхөж эхлэх vеэс ардын хувьсгал ялах хvртэл/ ердөө гучаадхан жилийн дотор тэр vеийн хятадын төр 100.0 мянган хятад иргэдийг Монголд суурьшуулсны дотор 25.0 мянга орчмыг нь газар тариалан эрхлэхэд нэн тохиромжтой vржил шимт хөрстэй Сэлэнгийн сав газарт 75.0 мянга орчмыг тэр vеийн Да хvрээнд vйлчилгээ, худалдаа наймаа эрхлvvлэхээр суурьшуулсан хар тvvх бидний өмнө дэлгээстэй байна. Энэ байдлаас болж Сэлэнгийнхэн эрлийзжиж, Да хvрээнийхэн яр тэмбvvнд баригдаж /1890-ээд оноос өмнө Монголд яр тэмбvv гэдэг өвчин байгаагvй гэдэг/ тэр vеийн Монголын эдийн засгийг нөгөө хятад мөнгө хvvлэгчид, худалдаачингууд бvхэлд нь эзэлчихсэн байсныг санах хэрэгтэй. Хятадын дамын худалдаачид, мөнгө хvvлэгчдийг улсын эдийн засгаас зайлуулах гэж бараг иргэний дайн болоход тулаа биз дээ. Ердөө 30-аадхан жилийн дотор шvv. Ингэхлээр манай улс өнөөдөр эдийн засаг, зах зээлээ хамгаалахын тулд яах ёстой вэ? Нөгөө гадаадын хөрөнгө оруулалтын тухай мулгуу хуулиа бариад суух уу? Том аж ахуйн нэгжээ олон улсын нээлттэй тендерээр бvх улс орны оролцогчдод тэгш эрх олгож худалдана гээд сууж байх уу? Одоо л бодож хийхгvй бол хожигдлоо. Гадаадын хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийг улсын эрх ашигтай нийцvvлэн яаралтай өөрчлөх, том аж ахуйн нэгжvvдийг хувьчлах асуудлыг ул суурьтай авч vзэж дотоодынхоо иргэдэд биржээр хувьцааг нь багцалж худалдах, зээл, менежментээр хувьчлах аргыг сонгох эсвэл улсын нэр зааж хувьчлах гэх мэт арга механизмуудыг сvвэгчлэх нь зvйтэй болов уу. Хятадууд зэр зэвсэг агссан арми илгээж, хил хязгаар зөрчиж дайн дажин дэгдээх замаар манайхыг эзлэх арга хэрэглэх нь юу л бол! Харин эдийн засгийн өндөрлөг, зах зээлийг нь эзлэх, эмс охидыг нь хятадын цусаар бузарлаж, Монгол хvнийг эрлийзжvvлж, хурлийзжуулах замаар аажмаар vндэстнийх нь хувьд устгаж өөрийн гартаа оруулах гэсэн Хятадын хорт бодлого vргэлжилж байгаа бөгөөд бидний хувьд хамгийн аюултай замыг сонгон авсан гэдэгт эргэлзэх зvйлгvй. Газрын хөрс, эмсийн хэвлийд нь хятад vр цацах замаар л Монголыг эзэлж болно гэсэн хятадын эртний хаадын сургаалийг мартвал бид мөхнө. Тэд Манжийг яаж устгасаныг санья. Хан vндэстнvvд манжийн хаад, ноёд, эрх тушаалтай эр болгонд хятад хvvхэн бэлэглэсээр байгаад нэг мэдэхэд Манж vндэстэн гэж огт vгvй болж тэр их хvчирхэг Манж гvрнээс өнөөдөр тугны тасархай ч vлдсэнгvй. Манжуудад хятад эмсийг илгээх замаар устгасан бол Монголчуудад хятад эрчvvдийг илгээх замаар устгах арга сонгосоноороо л ялгагдаж байгаа юм. Бид эдийн засгийн хувьд ч, геополитикийн хувьд ч, цэрэг зэвсгийн хувьд ч хятадуудын өмнө хvчин мөхөс байна. Ингэхлээр гаднаас тусламж гуйх хэрэгтэй болно. Хэн бидэнд туслах вэ?

Би эх орондоо хайртай

Би одоо л эх орноо үнэн сэтгэлээсээ хайрлаж байна. Өмнө нь эх орондоо хайртай, эх орноороо бахархдаг гэж өчнөөн хэлдэг байсан ч юуг нь хайрлаж, юугаар нь бахархахаа төдийлөн мэддэггүй байжээ. Харин одоо би харь оронд суралцаж байх энэхүү цаг үедээ эх орон гэж юу юм бэ? Эр оронч сэтгэлгээ гэж хаанаас төрдөг юм бэ гэдгийг яс махандаа шингэтэл ойлгож байна. АНУ-д амьдрахад үнэхээр сайхан ажээ. Идэж уух юм бүхэн бэлэн, техник технологи асар өндөр түвшинд хөгжсөн, сургууль гэрийн хооронд үргэлж машинаар явдаг гээд л Монголд хоёр пирошкины төлөө очерлож автобусанд чихэлдэн шинэхэн авсан гутлан дээрээ гишгүүлчихдэг тэр оюутны амьдралыг бодвол биед амар ажээ. Гэвч АНУ хэдий өндөр хөгжсөн ч гэлээ энэ бүгдийг надад зүгээр өгөөгүй. Тэр сайхан хэрэглээний цаана эцэг эхийн минь зовж олсон мөнгө урсаж байгаа гэдгийг би мэднэ. Тиймээс гадаадад суралцах хугацаагаа зүгээр л нэг хэл сурах төдийхнөөр хязгаарлаж өнгөрөөмөөргүй санагддаг юм. Би маркетингийн удирдлагаар суралцдаг. Дөрвөн жилийн дараа би эх орондоо буцаж очоод сурсан мэдсэн зүйлээ зориулна гэж боддог. Харин энэ удаа би мэргэжлийнхээ талаар биш үеийнхээ оюутан залууст хандаж үг хэлмээр байна. Залуусаа бид үнэхээр азтай үед төржээ. Монголчууд түүхэндээ дэлхийн талыг эзэлж аугаа их гүрэн байгуулж асан тэр цагаас хойш нийгэм, соёлын уналт бууралтыг хангалттай амссан. Тэр дайн самууны хүнд хэцүү цагт жирийн иргэд ард түмэн зовлонг нь нуруундаа үүрдэг байсан. Манжийн дарлалд байхдаа өнгөтэй өөдтэй болгоноо эзэн хаанд нь барьж өчнөөн олон дарамт шахалтанд амьдарч байсан үеийг бол дурсахаас ч зүрх шимширмээр. Үгүй ядаж л өвөө эмээгийн минь үед үмх мах ч олдохгүй үймээн самуун дайн дажинд нэрвэгдэж залуу насаа инээд хөөргүйгээр өнгөрөөж байсан нь үнэн. Ээж аавын минь залуу нас хаана сурч хэн болохоо хаашаа явж ямар газар ажиллахаа хэнээтэн , төрийн хатуу нударгаар заалгадаг тийм эрх чөлөөгүй боогдмол нийгэмд өнгөрчээ. Харин өнөөдөр бидэнд хаашаа явж сурах, юу хийхээ өөрөө шийдэх гайхамшигтай эрх чөлөө байна. Ардчилàëын ачаар бидний Монгол залууст дэлхийн өнцөг булан бүрт суралцаж хөгжлийн үр шимийг боловсруулах боломж олдсон билээ. Тиймээс бид өлсгөлөн зарлаж үхэхийн даваан дээр олж авсан энэхүү ардчиллын үнэт зүйлсийг байнга санаж байх учиртай юм болов уу? АНУ-ын иргэд залуучууд олон хүний халуун амь бүлээн цусаар, эрх чөлөөт амьдралынхаа төлөөх тэмцэлийн үнээр олдсон хүний эрх эрх чөлөөгөө дээдэлж түүнийг үргэлжлүүлэх ёстой гэдгээ асар ихээр ухамсарласан байдаг ажээ. Тиймдээ ч тэд дэлхийн хөгжлийн төв, хүний эрх эрх чөлөөг дээдэлсэн АНУ-ын иргэн гэдгээрээ бахархдаг юм билээ. Манайханд энэ чанар эх орноо гэсэн сэтгэхүй л дутагдаад байна. Энд ирээд олон Монгол залуусыг бусадтай Солонгос, Япон гэж танилцаж байхыг нь харсан. Би тэднийг хараад дэндүү ихээр өрөвддөг. Амьхандаа ядуу буурай нүүдэлчин талын Монгол гэдгээсээ ичиж хөгжилтэй орны иргэн болох гэж хөглөж байгаа нь тэр юм биздээ. Дэлхийг морин туурайгаар тамгалж байсан гайхмшигтай түүхийн эзэн Монгол гэдгээсээ ичнэ гэдэг үнэндээ өөрөөсөө ичих цаг нь болсныг л харуулж байгаа байх. Угтаа тэд Монголоосоо ичих биш эцэг өвгөдийнхөө үүх түүх, уламжлалаа мартсан тэднээс л эх орон нь ичиж байх учиртай баймаар. Энд ирээд би бас нэг зүйлийг ухаарч байна. Монгол залуус хэтэрхий их мөнгө өөрсºддөө зарцуулах юм. Гэвч тэр мөнгө дандаа л буруу зүйлд зарцуулагдаад байх шиг санагддаг. Үнэтэй гар утас, бензинийхээ мөнгийг өөрөө олохгүй байж машин авахуулна. Наргиж цэнгэх болохоор нэг хоногийн дотор хэдэн зуугаар үрэх нь энүүхэнд. АНУ бол өндөр хөгжилтэй, хүмүүс нь мөнгөтэй баян орон. Гэвч залуус нь бидэн шиг хэрэглээндээ, зугаа цэнгэлдээ хэзээ ч ийм мөнгө үрдэггүй гэдгийг би баттай хэлж чадна. Харин сургалт, өөрийгөө хөгжүүлэх тал дээр тэд гар татдаггүй. Манайхан хувцсанд ямар их мөнгө үрдэг билээ. Америк залуус бол нэг хувцастайгаа сар хичээлдээ ирэх нь энүүхэнд. Ингэж л энгийн байж чаддаг учраас зардлаа хэмнэж, энэ нь сайхан амьдралынх нь баталгаа болж өгдөг гэлтэй. Яг үнэндээ намайг Монголд сурдаг байхад тэр тийм хувцастай, энэ ийм машинтай гэж үнэлэлт өгдөг байснаас, тэр тийм сурдаг, энэ ийм юм хийж байгаа гэж ярихыг нь бараг л дуулаагүй. Үүгээрээ л Америк Монгол залуус ялгаатай байна. Тиймээс бид сэтгэхүйдээ шинэчлэл хйих цаг нь болжээ. Уураг тархиа хөгжүүлж ухаанаар баялагийг бүтээдэг болохоос унасан унаа, өнөөдрийн өмссөн хувцас маргаашийн хөгжлийг авчирдаггүй шүүдээ. Бид үргэлж ээжийн эрх охин, аавын өвөр дээр эрхэлсэн дүрсгүй банди байх юм шиг санаж тэднээрээ насаараа тэжээлгэнэ гэж эндүүрч болохгүй ээ. Оюутан залуус бид чинь гэрийн эзэгтэй, өрхийн тэргүүн ирээдүйн улс орны эзэд болох хүмүүс шүүдээ. Энэ Монгол орны ирээдүй бидний гарт байна гэж нэг бодоод үзээрэй. Бааранд нь охид хөвгүүд дүүрсэн зугаа цэнгэлийн улс болох барилга зам , бизнесийн салбарт залуус нь бүтээн байгуулалт өрнүүлсэн хөгжил дэвшлийн улс болох нь биднээс л хамаарна. Үүнд Монголд байгаа залуус, гадаадад суралцаж байгаа бид бүхний үүрэг адилхан. Гадаадад суралцаж буй залуусыг буцаж эх орондоо ирж сурсан зүйлээ гаргаасай гэж боддог. Улс орон ядуу байна. Мөнгөгүй учраас юм хийж болохгүй байна. Монголын зах зээл дэндүү жижигхэн байна...гээд л бас өнөөх бэрхшээлүүдээ тоочсон олон залуустай би уулзаж байсан. Үгүй ээ!!! Үүнийг чинь шийдэх гэж л бид гадаадад сураагүй гэж үү? Өнөөдөр дэлхий даяараа даяаршилагдаж байна. Өөрөөр хэлбэл жижиг Монголын зах зээл, АНУ-ын аварга том зах зээл гэлгүйгээр дэлхий даяараа нэг л улс үндэстэн /эдийн засаг, худалдааны хувьд/ болж либералчлагдаж байна. Энэ бол бидэн шиг жижиг оронд ОУ-ын болон бусад орны зах зээлрүү нэвтрэх таатай боломж гэсэн үг. Харин энэхүү улсын зах зээлрүү нэвтрэх үйл явцад бид л холболт/conjunction/ нь болж өгөх хэрэгтэй. Миний хувьд АНУ-ын зах зээлийг судалж буцаж эх орондоо очоод үйлдвэрлэл явуулна гэж боддог. Ингэж чадвал жирийн оюутан миний хувьд эх орныхоо хөгжилд оруулж буй хувь нэмэр минь тэр болноо. Энэхүү эссендээ би залуусын бодит байдал, хөгжлийн талаар л нэлээд бичлээ. Учир нь улс орны ирээдүйн баталгаа бол хүүхэд залуучууд байдаг билээ. Тиймээс тэдний хөгжил гэдэг бол улс орны ирээдүйн хөгжил байдаг юм. Зовлон үзээгүй хүн жаргаж чаддаггүй гэж үнэн үг байдаг. Бид өнөөдөр жаргалдаа хэтэрхий ташуураад байгаа юм биш байгаадаа. Ардчилал бидэнд эдлэх эрх чөлөө өгсөн ч хүлээх үүрэг бас ноогдуулсныг мартаж болохгүй ээ. Аминд ирсэн хэдэн малаа мянга болгочихоод буяныг нь эдлээд сууж байгаа нэгэн байхад ажлын цагаа бүртгүүлдэг байсных нь төлөө өгсөн байраа зараад архи уучихсан нэгэнтэй ч таарч л байсан. Ардчилал угтаа хүнд эрх, эрх чөлөөг нь өгдөг ч өөрийнхөө төлөө явж чадаагүй нэгнийг гудамжинд ч гаргаад хаяж чадах шударга хатуу нийгэм юм. Иргэн бүр нь эх орны хөгжил надаас хамааралтай гэдгийг ухамсарлаж хөдөлмөрлөж чадвал Монгол улс тун удахгүй хөгжих нь дамжиггүй. Монголд дэлхийн харц чиглэгдэж байгаа өргөн уудам нутаг дэлхий дээр дооргүй гүйлдэж байгаа байгалийн баялаг хамгийн гол нь гайхуулж амьдарч ирсэн хойшид гайхуулж ч амьдрах оюун ухаант ард түмэн байна. Ийм их хөгжлийн нөөцтэй улс орон хөгжих нь ойлгомжтой. Тэр үед эх оронд минь олимпын наадам зохиогдож хамгийн урд эгнээний билетийг шагийн үнээр аваад үзнэ гэж итгэж байна. Харин тэр цаг үр хүүхдүүдээрээ түшүүлэн таягаа тулаад ч болтугай очих биднийг амьд сэрүүнд ирэх болтугай. Дассан газрын даавуу зөөлөн гэгчээр эх орон шиг минь сайхан улс өөр хаана ч байдаггүй юм байна. Ядарсан цагт ээж аавдаа гүйгээд очиж болохгүй хүний нутагт шантрах үедээ эх орондоо байсан бол намайг гэсэн элэг нэгтнүүд нулимсыг минь арчиж найздаа гээд юугаа ч харамлалгүй байгаагаараа туслах л байсандаа гэж хүртэл бодогдох л юм. Гэхдээ хэчнээн хүнд хэцүү үе тохиолдож байлаа ч энэ их өндөр хөгжилтэй орноос бизнесмэн болоод баяжиж очдоггүй юмаа гэхэд биет бус хөрөнгө болох боловсролыг нь тархиндаа шингээчихээд гааль дээр нь гахайгаа шалгуулна гэж эх орноо сурталчилсан хөгжил дэвшлийн улс болно гэдэгт итгэж байна.гэхгүй эх орондоо хэрэг болох баялагтай эргэж очноо. Нэгэн цагтаа миний эх орон дэлхийн талыг нэгтгэсэн аугаа том гүрэн байсан. Нэгэн цагтаа миний эх орон харийн дарлалд талхилагдаж тахал тэмбүүнд нэрвэгдсэн мөхлийн ирмэг дээрх улс болсон. Нэгэн цагтаа миний эх орон тэнгэр баганадсан барилга хот хөдөөгүй ярайж тив дамнасан корпорациуд нь Made in Mongolia

монголчуудаа оросын хэвлэлд ийм юм гарчээ

Любопытно, что другие иностранные инвесторы работают в Монголии под надежной защитой законов. Так, монголо-канадское СП "Бороо Голд" освобождено от уплаты налога на сверхприбыль и, более того, заключило с монгольским правительством договор о стабильности, предоставляющий ряд налоговых исключений. Между тем у России есть возможность надавить на Монголию. Достаточно вспомнить о старых долгах СССР. Согласно Улан-Баторской декларации, подписанной в 2000 году, мы списали Монголии $13,5 млрд в обмен на приоритет в реализации инвестпроектов, а также ряд льгот, в том числе и налоговых. Принимать меры надо быстро, потому что в Монголии все чаще звучит мысль о том, что российская доля в совместных предприятиях должна обрести новых владельцев. Аналитики опасаются, что наш бизнес сдаст позиции в крупных СП и откажется от предприятий, построенных на свои средства. Добавим, что приближающиеся выборы в Монголии каждый раз увеличивают объем обещаний в пользу России. "Всякий раз Россия увеличивала нагрузку на бюджет, взамен получив постепенное вытеснение своих интересов из республики", - говорит Хартман. - Мы не просто теряем перспективный рынок, мы прощаем долги и кормим чужую экономику, - сетует источник в правительстве. Зампред комитета Госдумы по конституционному законодательству Виктор Илюхин считает, что выход следует искать в проведении жестких мер, аналогичных тем, что применялись в отношении, например, Украины. И, похоже, в этот раз вместо обещаний в стабильности экономических отношений двух стран г-ну Санжийну Баяру придется всерьез ответить на вопрос - почему российские интересы после многолетней словесной халвы так и остались на обочине монгольской экономики.